भ्रमणध्वनी- मोबाईल माहिती विशेष
मोबाईल किंवा भ्रमणध्वनी हे एक इलेक्ट्रॉनिक्स उपकरण- यंत्र असून याचा दूरसंचारासाठी उपयोग केला जातो. याला इंग्रजीमध्ये मोबाईल फोन- मोबाईल किंवा सेल्युलर फोन- सेल फोन असे म्हणतात. भ्रमणध्वनीच्या साहाय्याने संभाषणाची व माहितीची देवाणघेवाण करता येते. पारंपरिक दूरध्वनी उपकरणे घरामध्ये एकाच जागी ठेवून वापरावी लागतात. आधुनिक काळातील मोबाईल फोन हे संभाषणाखेरीज महाजाल- इंटरनेट न्याहाळणे, लेखी लघुसंदेशांची देवाणघेवाण, गाणी ऐकणे, छायाचित्र काढणे, रेडियो ऐकणे, जीपीएस वापरणे, पैसे देणे, काढणे इत्यादी कामांकरिता वापरले जातात. नोकिया, मोटोरोला, अ‍ॅपल, सीमेन्स, सॅमसंग या मोबाईल फोन उत्पादक कंपन्यांपैकी काही सर्वात मोठ्या कंपन्या आहेत. दूरसंचारविषयक सेवांसाठी मोबाईल फोनमध्ये सिम कार्ड वापरणे आवश्यक असते. भ्रमणध्वनीमुळे माणसे जोडली गेली आहेत, सर्व जग जवळ आले आहे. मोबाईल स्थितीचे स्थान स्थान-आधारित सेवांसाठी वापरले जाऊ शकते. याला मोबाईल फोन ट्रॅकिंग असे म्हणतात. मोबाईल फोनचा विजेरी संच हा सदैव उत्क्रांत होत आहे. नवनवीन तंत्रज्ञान वापरून त्याचे आयुष्य वाढवण्यासाठी प्रयत्न होत आहेत. मात्र त्याच वेळी विजेरी संच फुटल्यामुळे अपघात होत आहेत, याचे प्रमाण अगदी नगण्य आहे. तरीसुद्धा हा धोका ओळखून अनेक मोठ्या भ्रमणध्वनी निर्माण करणाऱ्या कंपन्या यावर अधिक लक्ष ठेवून आहेत व त्यावर संशोधन कार्यही सुरू आहे.
मोबाइल वापराचे दुष्परिणाम:
१) गर्भवती महिला आणि त्यांची मुले यांना विशिष्ट धोका असतो, म्हणूनच सेल फोनचा वापर कमी करण्याची त्यांना शिफारस केली जाते. २)पुरुष प्रजनन संस्थेमध्ये फोनचे हानिकारक प्रभाव होतात, म्हणून पुरुषांनी त्यांच्या पँट- पायघोळ्यांच्या खिशात फोन घेऊन जाऊ नये. ३)मोबाइल फोनवर मजकूर पाठवणे व विविध खेळ खेळणे डोळ्यांना हानिकारक आहे. ४)विशेषतः किशोरवयीन मुलांमध्ये चिडचिडेपणा आणि आक्रमकता येऊ शकते. ५) डोकेदुखी, लक्ष कमी लागणे, स्वभाव चिडचिडा होणे, झोप कमी लागणे व नैराश्य आदी विकार होऊ शकतात.
मोबाईल फोन किंवा मोबाईल हे लांब पल्ल्याचे इलेक्ट्रॉनिक उपकरण आहे. तो मोबाईल सेल साइट म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या विशेष बेस स्टेशनच्या नेटवर्कवर आधारित आवाज किंवा डेटा संप्रेषणासाठी वापरतात. मोबाईल फोन, टेलिफोनच्या मानक व्हॉईस फंक्शन व्यतिरिक्त, वर्तमान मोबाईल फोन अनेक अतिरिक्त सेवा आणि अॅक्सेसरीजचे समर्थन करू शकतात. जसे की टेक्स्ट मेसेजिंगसाठी एसएमएस, ईमेल, इंटरनेट अॅक्सेससाठी पॅकेट स्विचिंग, गेमिंग, ब्लूटूथ, इन्फ्रा रेड, व्हिडिओ रेकॉर्डरसह कॅमेरा आणि एमएमएस, एमपी ३ प्लेयर, रेडिओ, जीपीएस फोटो आणि व्हिडिओ पाठवण्यासाठी आणि प्राप्त करण्यासाठी उपयुक्त आहे. बहुतेक वर्तमान मोबाईल फोन बेस स्टेशन- सेल साइट्सच्या सेल्युलर नेटवर्कशी कनेक्ट होतात, जे सार्वजनिक स्विच केलेल्या टेलिफोन नेटवर्कशी कनेक्ट होत असतात. मोबाईल फोन हे वायरलेस हँडहेल्ड डिव्हाइस आहे. जो वापरकर्त्यांना इतर वैशिष्ट्यांसह कॉल आणि संदेश पाठवू देते. मोबाईल फोनची सुरुवातीची पिढी फक्त कॉल करू आणि प्राप्त करू शकत होती. तथापि, आजचे मोबाईल फोन विविध वैशिष्ट्यांनी भरलेले आहेत. वेब ब्राउझर प्रमाणे, गेम, कॅमेरे, व्हिडिओ प्लेयर आणि अगदी नेव्हिगेशनल सिस्टीम ही मोबाईल फोनची काही प्रमुख वैशिष्ट्ये आहेत. मोबाईल फोनला सेल्युलर फोन किंवा सेल फोन असेही म्हणतात.जेव्हा पहिले मोबाईल फोन सादर केले गेले, तेव्हा त्यांचे एकमेव कार्य कॉल करणे आणि प्राप्त करणे होते आणि ते इतके जड होते की त्यांना खिशात नेणे अशक्य होते. नंतर, ग्लोबल सिस्टीम फॉर मोबाइल कम्युनिकेशन्स- जीएसएम नेटवर्कशी जोडलेले मोबाईल फोन मजकूर संदेश पाठवू आणि प्राप्त करू शकले.
विजेरी संच निगा :
मोबाईलचा विजेरी संच मर्यादेपलीकडे चार्ज- ओव्हरचार्ज करू नये. कोणताही रीचार्जेबल संच मर्यादेपलीकडे चार्ज केला असता खराब होतो. तसेच त्याचे आयुष्य कमी होते. ओव्हरचार्ज होत असताना बॅटरी फुटू शकते. विजेरी संच खिशात किंवा पर्समध्ये ठेवू नये. कारण त्याच्या टर्मिनलचा धातूच्या नाण्यांशी संपर्क आल्यास बॅटरी शॉर्टसर्किट होऊन डिसचार्ज होऊ शकते किंवा गरम होऊन फुटू शकते. मोबाईल फोनवर चार्जिंग लावून कोणाशी बोलू नये, त्यामुळे मोबाईल बॅटरी फुटून जीवाला धोका होऊ शकतो. रात्री झोपताना मोबाईल उशीजवळ ठेऊ नये. त्यामुळे आपल्याला डोकेदुखी सारख्या समस्यांना सामोरे जावे लागेल. वाहन चालवताना मोबाईल वापरू नये.
जसजशी ही मोबाईल उपकरणे विकसित होत गेली तसतसे ते आकाराने लहान होत गेले आणि या मोबाईल उपकरणांमध्ये अधिक वैशिष्ट्ये जोडली गेली. उदा- मल्टीमीडिया मेसेजिंग सर्व्हिस- एमएमएस, ज्यामुळे वापरकर्त्यांना मोबाईल फोनवरून फोटो पाठवणे व ते प्राप्त करणे शक्य झाले. यातील बहुतांश एमएमएस-सक्षम साधने कॅमेऱ्यांसह सुसज्ज होती. ज्याने वापरकर्त्यांना फोटो कॅप्चर करण्याची, मथळे जोडण्याची आणि मित्र आणि नातेवाईकांना पाठविण्याची परवानगी दिली. ज्यांच्याकडे एमएमएस-सक्षम फोन होते. मोबाईल फोन हे असेच एक साधन आहे. ज्यात अनेक लोक वायरलेस कम्युनिकेशनद्वारे बोलू शकतात, संदेश पाठवू शकतात आणि इतर अनेक गोष्टी करू शकतात. कॉम्प्यूटर- संगणकासारखी प्रगत वैशिष्ट्ये असलेल्या मोबाईल फोनला स्मार्टफोन म्हणतात. तर नियमित मोबाईल फोन हा फीचर फोन म्हणून ओळखला जातो. मोबाईल फोन सहसा सेल्युलर नेटवर्कवर चालतो. जे शहर, देश आणि अगदी डोंगराळ भागात पसरलेल्या सेल साइट्सशी संबंधित आहे. जर वापरकर्ता त्या भागात स्थित असेल, जेथे सेल्युलर नेटवर्क प्रदात्याच्या कोणत्याही सेल साइटवरून कोणतेही सिग्नल नाही. त्यामुळे त्याला सबस्क्राईब केले जाते. त्या ठिकाणी कॉल करता येत नाही किंवा प्राप्त करता येत नाही.
मोबाईल फोनचे फायदे :
जर आपण मोबाईल फोनच्या फायद्यांबद्दल बोललो, तर आपल्याला त्याचे अनेक फायदे दिसतात. जर तुम्ही तुमचा स्मार्टफोन योग्यरित्या योग्य गोष्टींमध्ये वापरला तर तुम्हाला मोबाईल फोनचे अनेक फायदे दिसून येतील. या फोनद्वारे आम्ही आमच्या मित्रांशी आणि नातेवाईकांशी वायरलेस संप्रेषणाद्वारे बोलू शकतो, संदेश आणि व्हिडिओ कॉल आदी करू शकतो. डिजिटल मार्केटिंगच्या वाढत्या युगात मोबाईल फोनने आपली अनेक कामे सोपी केली आहेत. आता आपल्याला बँकांमध्ये रांगा लावण्याचीही गरज नाही. त्याऐवजी आम्ही पैसे ऑनलाईन हस्तांतरित करू शकतो आणि आमच्या स्मार्टफोनवरूनच बिल भरू शकतो, तेही आपल्या घरी बसून. तसेच स्मार्टफोनच्या मदतीने आपण अनेक गोष्टी करू शकतो. त्याच्या मदतीने आपण कॅमेऱ्याचे काम करू शकतो, आपण गाणी ऐकू शकतो, व्हिडिओ पाहू शकतो, आपल्या जुन्या आठवणी टिपू शकतो, जी खुप चांगली गोष्ट आहे. जुन्या काळातील मोबाईल खुप मोठे असायचे. जे सोबत नेणे फार कठीण होते. परंतु तंत्रज्ञानाच्या आगमनाने फोनचे आकार देखील खुप लहान झाले आहेत. जेणेकरून आपण त्यांना सहज कुठेही नेऊ शकतो. अडचणीच्या वेळी त्यांचा वापर देखील करू शकतो. जर आपण तंत्रज्ञानाबद्दल बोललो, तर स्मार्टफोन ज्याप्रकारे आपल्या जीवनाशी जोडला गेला आहे, त्याचप्रमाणे त्याची अनेक कार्ये आपले जीवन सुलभ- सरल करतात. आपण आपल्या स्मार्टफोनद्वारे आपले करिअर देखील बनवू शकतो आणि भरपूर पैसे कमवू शकतो. आपल्याला फक्त त्याचे ज्ञान असणे आवश्यक आहे.
मोबाईल फोनचे तोटे :
जसे मोबाईल फोन आपल्याला आपल्या जीवनाशी जोडून सोपे जीवन देतो, त्याच प्रकारे तो आपल्या जीवनात अनेक प्रकारची हानी देखील करतो, ज्याकडे आपण दुर्लक्ष करतो. आपल्यापैकी बरेच जण असे असतात, जे काही प्रमाणात स्मार्टफोन वापरतात. म्हणजेच तो दिवस -रात्र सोशल मीडियावर आणि गेम खेळण्यात घालवतो. त्यामुळे त्याचे करिअरवर लक्ष नसते. मग त्याला वेळ नसल्याचा ठपका ठेवला जातो. जे अत्यंत चुकीचे आहे. सतत व जास्त प्रमाणात मोबाईल वापरल्याने किरणोत्सर्ग होतो. तुम्हाला कदाचित हे माहित नसेल. त्यामुळे तुम्हाला हे देखील कळेल की किरणोत्सर्जन आपल्या शरीरासाठी आणि आरोग्यासाठी योग्य नाही. यामुळे हृदयविकाराचा झटका येऊ शकतो. बरेच लोक असे असतात, जे कार चालवताना मोबाईल फोनवर बोलत राहतात, हे करू नये. तो आपल्या खिशातून खर्च करण्यातही मागे पडत नाही, म्हणजेच आपण जवळजवळ आपल्या कमाईचा ४० टक्के कॉलिंग आणि डेटा पॅक टाकण्यात घालवतो. त्याच्या अतिवापरामुळे अनेकांना अर्ध्या झोपेचा विकारही होतो. म्हणजेच एकूण झोपेच्या फक्त ५० टक्के घेणे आरोग्यासाठी हानिकारक आहे. ज्यामुळे अनेक रोग होऊ शकतात. डिजिटल मार्केटींगच्या या काळात जर तुम्ही त्याचा वापर ऑनलाईन व्यवहार करण्यासाठी केला. आपल्या फोनमध्ये अनेक पासपोर्ट सेव्ह असताना तो चोरीला गेला, तर जणू शरीराने आपला जीव गमावला, असे वाटते. कारण तो बँक खात्याच्या सुरक्षेसाठी जबाबदार असू शकतो.
मोबाईल फोनचा शोध म्हणजे पहिला मोबाइल फोन मार्टिन कूपर नावाच्या शास्त्रज्ञाने बनवला होता. त्याचा स्मार्टफोन बनवण्यामागील ध्येय हे होते की लोक आपापसात आणि अनेक अंतरावरून संवाद साधू शकतील. त्यांनी तयार केलेला फोन पूर्ण वाढलेल्या दळणवळण प्रणालीवर काम करत नव्हता आणि त्यात कोणतीही विशेष वैशिष्ट्ये नव्हती. त्याला फक्त बोलण्यासाठी बनवले गेले. परंतु तंत्रज्ञानासह, अनेक नवीन फोन विकसित केले गेले ज्यामुळे इतिहासात एक नवीन ठिणगी पेटली. आजचा स्मार्टफोन आपल्या विचाराच्या पलीकडे आहे. मला वाटते की आगामी काळात स्मार्टफोन इतके प्रगत होतील आणि जवळजवळ ते आमचे ९० टक्के काम करू शकतील, हे नक्की!
निकोडे कृष्णकुमार गोविंदा.
मु. श्री गुरुदेव प्रार्थना मंदिराजवळ- रामनगर, गडचिरोली.
भ्रमणध्वनी- ७७७५०४१०८६.
